Hoe “nodig” is transchirurgie?

Vertaling van Pablo Vergara Perez’ “Que tratamientos necesitamos las personas trans y por que? Eerder verschenen op la Transtienda.

Er is een eeuwig debat over de vraag of de trangenderzorg nou wel of niet gefinancierd moet worden. Is deze echt nodig? Als transgender geen ziekte is, hoe rechtvaardig je de speciale zorg dan? Kun je de zorg voor transgenders vergelijken met de zorg voor anderen?

Soms vergelijkt men transgender met BIID (Body Integrity Identity Disorder), oftewel de stoornis die er voor zorgt dat mensen een verder gezond lichaamsdeel willen afstoten, wat leidt toe zelfverminking om de noodzaak van amputatie te forceren, of op z’n minst krukken, of een rolstoel om zich te ‘troosten’ met het gevoel zich te bewegen en te leven alsof ze geamputeerd waren.

Enkele zeer bekende (Spaanse, nvdv) transactivisten hebben deze vergelijking gebruikt en vroegen zich af waarom er een algemene overeenstemming is dat het goed is dat transpersonen zich laten opereren maar dat iedereen probeert anderen te weerhouden een ledemaat te laten amputeren.

Ik heb me diezelfde vraag gesteld toen ik voor het eerst van BIID hoorde en uiteindelijk kwam ik tot deze conclusies:

Psychiatrie

De ideeën die psychiatrie en psychologie hebben van transgender zijn ver verwijderd van de werkelijkheid, zoals ze dat in veel andere gevallen ook zijn (Nvdv: denk aan de  discussie over rouwverwerking rond de DSM-5, bijvoorbeeld). Wat betekent dat? Bijvoorbeeld dat iedere informatie die we hebben over BIID gespeend is van alle betrouwbaarheid. We zouden niet een enkele maar vele personen met deze veronderstelde afwijking moeten kennen (verondersteld omdat zelfs het pure feit, dat het handelt om een stoornis aan een oordeel onderworpen moet worden). Er moet veel met hen gepraat worden. Men moet diverse ervaringen proberen te begrijpen, zien waarin ze overeenkomen, verschillen en dan komen we hopelijk na tien of twaalf jaar tot een conclusie. Praten over waar je niets van weet, is dwaas. Dus kan ik geen mening geven over BIID. Ik kan het niet benaderen, en geen vergelijking maken met transgender. Aan de andere kant lijkt het ook niet nodig om de vergelijking te maken.

Transgender zit niet in het lichaam maar in de identiteit. Een transpersoon is wie het niet eens is met het gender dat haam is toegewezen bij geboorte. Transseksuelen houden op te bestaan wanneer men ophoudt identiteiten toe te kennen aan mensen en dan te hopen dat die mensen gaan zijn wie we hopen, omdat men veronderstelt dat ze die personen moeten worden.

Mysterieus

Dat wij als transpersonen ons onderwerpen aan chirurgie die ons lichaam aanpast aan het binaire gendermodel, is om dezelfde reden als cis mensen dat doen. Er heerst een geloof dat wij vreemde mensen zijn die zich aan operaties onderwerpen die niemand anders wil ondergaan. Met mysterieuze en moeilijk begrijpbare motieven, maar het gaat hier om een bijgeloof gebaseerd op een dubbele standaard. Veel cisgender personen ondergaan dezelfde chirurgie als wij.

Veel cismannen besluiten tot een mastectomie (als ze borsten hebben) en er zijn ook die een falloplastie ondergaan (zij die geen penis hebben), of reconstructie chirurgie (geval van te kleine penis, afwezigheid van testes, vulva, vaginaopening, etc). Cisvrouwen onderwerpen zich aan alle vormen van borstchirurgie, en laten ook een grote clitoris die je penis zou kunnen noemen, verkleinen. Overbodige testikels weghalen, laten zich een vulva en een neovagina aanmeten, etc. Men vindt het ook logisch een cispersoon wier lichaam niet helemaal conform de gevestigde canon van mannelijkheid/vrouwelijkheid loopt, angst heeft en schaamte, en dat die zo snel mogelijk chirurgie wil (en wie dat niet wil wordt met onbegrip behandeld). Wanneer het kinderen betreft, sporen de artsen de ouders aan dat ze het kind zo snel mogelijk laten opereren “zodat ze niet lijden”, ook al hebben ze niet de leeftijd dat ze kunnen instemming kunnen geven voor zichzelf. Maar wanneer het om een transpersoon gaat, is iedereen vol vragen, wantrouwen en verdenkingen.

Ideologie

Waarom? Naar mijn idee gaat het simpelweg om een ideologische kwestie. Transgender en BIID zijn echt niet met elkaar te vergelijken zou ik antwoorden. Transmannen en -vrouwen kunnen zich vergelijken met cismannen en –vrouwen wier lichamen zich niet aanpassen aan de sociaal gevestigde modellen van mannelijkheid en motivatie om toenadering te zoeken tot die modellen is ook dezelfde: erkend worden als perfecte mensen, of misschien onze genderidentiteit steun te geven boven ons lichaamsbeeld. Op een manier die we voelen, die we zien, die we belichamen, klopt op alle niveaus met onze geest.
Daarentegen is het met mensen met BIID juist andersom: ze verwijderen hun lichaam van gevestigde modellen, en veranderen zich in mensen die men sociaal niet perfect vindt. Het zijn dus situaties die niet alleen niet veel gemeenschappelijk hebben, maar die je zelfs als tegengesteld kunt zien.